ЭМГЭНЭЛ

МАХБАЛ ОВОГТ ПАГВАЖАВЫН НЯМДАВАА

(1947-2025)

Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Эрүүлийг хамгаалахын Гавьяат ажилтан, Анагаахын шинжлэх ухааны доктор, профессор, Академич ПАГВАЖАВЫН НЯМДАВАА нь өвчний улмаас таалал төгсөж шинжлэх ухаан, эрүүл мэнд, боловсролын салбарт нөхөж баршгүй хүнд гарз тохиолоо.

Академич ПАГВАЖАВЫН НЯМДАВАА нь 1947 онд Сэлэнгэ аймаг, Баруунбүрэн суманд Махбалынхны өвөлжөөнд мэндэлсэн. 1966 онд Улаанбаатар хотын Хүн эмнэлгийн техникумыг Хүний бага эмч-эх баригч, 1971 онд Монгол Улсын Анагаах ухааны дээд сургуулийг хүний их эмч, 1977 онд БНАГУ-ын Берлин хот дахь Хумбольдтын их сургуульд Анагаах ухааны доктор, 1989 онд ЗХУ-ын Анагаах ухааны академийн Москва хот дахь Д.И.Ивановскийн нэрэмжит Вирус судлалын хүрээлэнд АШУ-ны докторын зэрэг хамгаалсан. Монгол Улсад Анагаах ухааны вирус судлалыг үндэслэгч, Монгол Улсын ШУА-ын гишүүн, Монголын анагаах ухааны академийг үүсгэн байгуулагч нэрт эрдэмтэн юм.

Тэрээр Монгол Улсын эрүүл мэндийн салбарт амьдралынхаа 59 жилийг зориулсан төдийгүй эрүүл мэндийн салбарын хөгжлийг шинэ түвшинд гарахад үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан.

Академич ПАГВАЖАВЫН НЯМДАВАА нь 1971-1974 онд АУДэС-ийн Эрүүл ба эмгэг физиологийн тэнхимийн багш, 1974-1977 онд БНАГУ-д аспирант, 1978-1987 онд ЭХЯ-ны Эрүүл ахуй, халдвар, нян судлалын улсын институтэд ЭШ-ний ажилтан, вирус судлалын лабораторийн эрхлэгч, эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн орлогч захирал, 1987-1997 онд ЭХЯ-ны ЭАХНСУИ-ийн Вирусийн молекул биологийн лабораторийн эрхлэгч, 1987-1991 онд ЭХЯ-ны урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн орлогч сайд бөгөөд Улсын ариун цэвэр, халдвар судлалын ерөнхий байцаагч, 1991-1996 онд Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд, 1996-1998 онд MCS компанийн Анагаах ухаан, биотехнологи хариуцсан дэд захирал, 1998-2000 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нийгмийн бодлогын зөвлөх, 2000-2004 онд Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд, 2004-2005 онд ХӨСҮТ-ийн Захирлын эрдэм шинжилгээний зөвлөх, 2005-2014 онд ХӨСҮТ-ийн Вирус судлалын лабораторийг түшиглэсэн “Томуугийн тандалтын сүлжээг байгуулан хөгжүүлэх” Монгол-Америкийн хамтарсан төслийн захирлаар тус тус ажиллаж байсан.

Мөн “Монголын анагаах ухаан” сэтгүүлийн Редакцын зөвлөлийн гишүүн, ерөнхий редактор, тэргүүлэгч гишүүн, ЭМЯ-ны Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн, дарга, Улаанбаатар хотын Сүхбаатарын районы АДХ-ыг сонгох 15 дахь удаагийн сонгуулийн 115 дугаар тойргийн депутат, Соёл, шинжлэх ухаан, боловсрол, эрүүлийг хамгаалахын Үйлдвэрчний эвлэлийн Төв хорооны гишүүн, Монголын Эрдэм Дэлгэрүүлэх Нийгэмлэгийн Захиргааны гишүүн, МАХН-ын Төв хорооны гишүүн, 1991 оноос Монголын ШУА-ийн гишүүн (2005-2013 онд ШУА-ийн Тэргүүлэгч гишүүн, дэд Ерөнхийлөгч бөгөөд Монголын анагаах ухааны академийн Ерөнхийлөгч), Монгол Улсын Зэрэг, цолын дээд комиссын гишүүн, МАХН-ын Бага хурлын гишүүн, Монголын Анагаах ухааны дээд сургууль төгсөгчдийн холбооны тэргүүлэгч гишүүн, тэргүүн, 2000-2004 онд Монгол Улсын УИХ-ын гишүүн, ШУА-ийн дэргэдэх Анагаах ухаанаар шинжлэх ухааны докторын (DSc) зэрэг хамгаалуулах зөвлөлийн гишүүн, дарга, “Халдварт өвчин судлалын Монголын сэтгүүл”-ийн Редакцын зөвлөлийн гишүүн, ерөнхий эрхлэгч, ХӨСҮТ-ийн Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн, Халдварт өвчинтэй тэмцэх Монголын үндэсний холбооны тэргүүн, Хавдар судлалын үндэсний төвийн Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн, Монголын вирус судлалын нийгэмлэгийн тэргүүн, ЭМЯ-ны Халдварт өвчин, тархвар судлал, нян судлалын ерөнхий мэргэжилтэн, мэргэжлийн зөвлөлийн дарга, Байгалийн голомтот өвчин судлалын үндэсний төвийн Эрдмийн зөвлөлийн гишүүн, ЭМЯ-ны Дархлаажуулалтын үндэсний зөвлөх хорооны гишүүн, АШУҮИС-ийн дэргэдэх анагаах ухааны докторын (PhD) зэрэг хамгаалуулах зөвлөлийн дэд дарга зэрэг сонгуульт ажлуудыг эрхэлж байсан.

Тэрээр 1984 оноос АНУ-ын Нью Йоркийн Шинжлэх ухааны академийн гишүүн, 1985-1988 онд ДЭМБ-ын Зүүн-өмнөд Азийн бүсийн хорооны Эрүүл мэндийн зөвлөх хорооны гишүүн, 1990 онд ДЭМБ-ын 43 дугаар чуулганы Дэд Ерөнхийлөгч, 1991 онд ДЭМБ-ын 44 дүгээр чуулганы Ерөнхийлөгч, 1992-1995 онд ДЭМБ-ын Гүйцэтгэх хорооны гишүүн, 1997 оноос ОХУ-ын Анагаах ухааны академийн хэвлэл “Вопросы вирусологии” сэтгүүлийн Редакцын зөвлөлийн гадаад гишүүн, 2003-2004 онд Вакцин дархлаажуулалтын глобаль альянсын Удирдах зөвлөлийн гишүүн, 2005-2015 онд Томуу болон амьсгалын замын бусад вируст халдварыг судлах олон улсын нийгэмлэгийн гишүүн, 2009-2012 онд Удирдах зөвлөлийн гишүүн, 2013 оноос ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн хорооны “Улаанбурхан өвчний тахалт тархалтыг таслан зогсоосныг баталгаажуулах” бүсийн хорооны гишүүн, 2014 оноос ОХУ-ын Анагаах ухааны академийн “Эпидемиология и вакцинопрофилактика” сэтгүүлийн Редакцын зөвлөлийн гадаад гишүүн зэрэг албыг хашиж байсан.

Түүний хөдөлмөр бүтээлийг үнэлж Монгол Улсын болон Олон улсын нэр хүндтэй шагналуудаар 1995 онд Тайланд улсын Рангситын их сургуулийн хүндэт доктор, 2001 онд Монгол Улсын АУИС-ийн хүндэт доктор, 2001 онд Монгол Улсын “Шинжлэх ухааны тэргүүний ажилтан”, 2004 онд Нийслэлийн “Хангарди” одон, “Алтангадас” одон, 2007 онд Монгол Улсын “Эрүүлийг хамгаалахын гавьяат ажилтан”, 2015 онд ШУА-ийн “Хубилай хаан” алтан медаль, 2021 онд Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар цол хүртсэн.

Түүний хөдөлмөрч хичээнгүй эх орноо гэсэн халуун сэтгэл бидний зүрх сэтгэлд үүрд орших болно.

Талийгаачийн гэр бүл, үр хүүхэд, төрөл төрөгсдөд гүн эмгэнэл илэрхийлье.

АНАГААХЫН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ҮНДЭСНИЙ ИХ СУРГУУЛИЙН ЗАХИРГАА