-Архи ууж болно, гэхдээ өрөөндөө ганцаараа...-

Цар тахлаас болж нэг жилээр хойшилсон ч огноогоо авч үлдсэн “Токио 2020” зуны олимпын наадам эхлэхэд хэдхэн хоног үлдлээ. Хойшилсон цагаас л дагасан “Бүрмөсөн цуцалж магадгүй” гэсэн болгоомжлол эдүгээ нэгэнт арилж, олимпын тосгон эхний зочдоо хүлээн авчээ. Гэсэн ч дундаасаа зогсох эрсдэл хэвээр. Олимпод оролцох Монголын багийн түрүүч энэ сарын 17-нд Японд очиж, байрлах газартаа төвхнөснийг уншигч авхай мэдэж байгаа биз ээ. Чиг.мн та бүхэндээ олимпийн тосгоны онцлог, дүрэм журмын талаарх мэдээллийг хүргэж байна.

 “Токио 2020” олимпыг урьд хожид байгаагүй өвөрмөц болох талаар өмнө нь зөндөө зөгнөж бичсэн. Япончууд угаас олон улсын чанартай том арга хэмжээ хүлээж авах, өөрсдөө оролцохдоо ямар нэгэн байдлаар бусдыг гайхшруулах зүйл бодож олж чаддаг хүмүүс. Тиймээс хамгийн өвөрмөц нь болно гэж зөгнөхөд төдий хэцүү биш бөгөөд цар тахал, түүнтэй холбоотой дүрэм журмаас нь болоод ч ингэж бичиж байсан биш гэдгийг доорх мэдээлэлтэй танилцахаараа ойлгох буй за.

Ерөнхий мэдээллээс эхэлье.

-Зохион байгуулагчид Олимпын тосгоныг Токиогийн төвийн дүүрэгт орших Харуми аралд байгуулжээ. Тосгон 14-18 давхар 21 барилгаас бүрдэх бөгөөд нийт 3600 өрөөнд 18 000 тамирчин, дасгалжуулагч, албаны хүмүүсийг байрлуулах тооцоотой.   

-Өрөөний талбай олон янз бөгөөд 110 м2, найман хүнийхээс эхлээд цөөн хүн байрлуулах бага м2-тай цөөн хүний өрөө ч буй. Чухам ямар өрөөнд, хэнтэй орохыг өөрсдөө баг дотроо шийдэх эрхийг зохион байгуулагчдын зүгээс баг тамирчдад олгосон байна.  

-Өрөөнүүдийн тохижилтын тухайд, минималист хэв маяг нэвт шингээстэй, ор, жижиг болон том /хувцасны/ шүүгээнээс өөр юм байхгүй. Ор бүрийн толгойд жижиг гэрэл суурилуулсан байх бөгөөд хүсвэл асааж болно. Бас нэг сонин нь орнуудыг бүгдийг нь картон цаасаар хийжээ. Ор хийх картон цаасыг хаягдал цаас боловсруулж гаргаж авсан гэнэ. Эдгээр ор, орон дээр тавьсан гудсыг олимп дууссаны дараа мөн дахин боловсруулах гэнэ. Байгаль орчин нэгдүгээрт тавигддаг болсон цаг юм хойно доо.

-Хэдий картон цаасаар хийсэн ч энэ ор 200 кг-ын даацтай. Тиймээс ямар ч хүнд тамирчин байлаа ганцаараа унтахад нурж унахгүй. Харин огцом хөдлөх юм уу, нэгээс олон хүн дээр нь гарвал нурах аюултай. Энэ онцлогоос нь болоод хүмүүс уг орыг аль хэдийнэ “секс хийж болдоггүй ор” гэж нэрлээд байгаа гэнэ. Гэхдээ энэ мэдээлэл худал болохыг олимпод гимнастикийн төрлөөр оролцох нэгэн залуу баталсан видео бичлэгийг та бүхэн харж байна.

-Тосгонд мэдээж, тамирчдын байрнаас гадна хоолны газар, фитнесс төв, тамирчид тайван орчинд хооллонгоо амрах зориулалттай жижиг цайны газрууд гэх мэт олон нийтийн зориулалттай олон байгууламж байгаа.  

-Тамирчдын хоолны газар нь хоёр давхар, ширээнүүдийг хооронд нь пластик материалаар тусгаарлажээ. Энэ нь мэдээж, халдвар тархах эрсдэлийг бууруулах зориулалттай. Олимпод оролцож буй бүх хүн вакцинд хамрагдсан ч байнга шинжилгээ өгч байгаа /17-нд тосгоноос ковид19 халдварын тохиолдол илэрсэн/.

Хоолны газарт үйлчлүүлж буй тамирчид өмнө нь үйлчилгээний ажилтнуудын гүйцэтгэдэг байсан зарим нэг үүргийг өөртөө авч байгаа. Тухайлбал, асгарсан хоол ундаа өөрсдөө арчина гэж зохион байгуулагчид найдаж байгаа юм байна. Арчуур, ариун цэврийн цаас мэдээж ширээн дээр бэлэн байна. Харин хоол авчрах, аяга таваг хураах ажлыг үйлчилгээний ажилтнууд хийх болжээ. Урьд өмнөх олимпын наадмуудын үед тосгоны тамирчдын хоолны газар өөртөө үйлчлэх журамтай байсан юм.

Зохион байгуулагчдын зүгээс дэлхийн янз бүрийн улсын 700 нэр төрлийн хоол бүхий менюг олимпчидод санал болгохоо зарлаад байна.

-Тамирчдын байрлах өрөөнд бариулыг нь халдваргүйжүүлэгч хальсаар бүрсэн том хөргөгч байрлуулсан ба тэнд тамирчид уух юмаа хадгалж болно. Гэхдээ алкогольгүй ундаа л байлгана гэсэн дүрэмтэй. Алкогольтой ундаа хэрэглэж болох ч өрөөндөө ганцаараа л уух ёстой гэсэн том хаалт тавьжээ.

-Өрөө болгон хөргөгчөөс гадна кофены машин, зурагт, теннисний ширээ, дартс /картон цаасаар хийсэн/-аар тоноглогдсон байна.

-Уламжлал ёсоор өрөөнүүдэд үнэгүй бэлгэвч тавьсан байгаа /160 000 ширхэг/. Гэхдээ цар тахлын улмаас тамирчдыг бэлгийн харилцаанд орох нь байтугай ойр байхыг хориглосон тул хэрэглэх боломжгүй аж. Зохион байгуулагчид уг бэлгэвчийг гэртээ авч хариуд бэлэг дурсгал болгох, өөрийгөө хамгаалах хоёрын аль нэгийг хийтүгэй гэсэн сонголтыг тамирчдад өгчээ. Олимпын бэлгэдэл, тэмдгийн зурагтай тул бэлэг дурсгалд ашиглаж бүрэн болох эд юм байна.  

-Олимпын тосгоны төвд бэлэг дурсгалын дэлгүүр, кафе, банк, шуудан, фото студи, үсчин, хими цэвэрлэгээ гэх мэт үйлчилгээний газрууд байна. Гэсэн ч олон давхар үзлэг, хяналтын цэгийг давахгүйгээр ийшээ нэвтрэх боломжгүй.  

-Нэг сонирхолтой нь, зохион байгуулагчид тосгоны олон нийтийн хэсгийг барихдаа Японы бүх 63 мужаас хамгийн сайн модыг шилэн авчирч ашигласан байна. Мод бүр өөр өөрсдийн хаанаас ирснээ гэрчлэх тусгай тэмдэглэгээтэй бөгөөд хүсвэл бүгдийг нь олсон ч болно. Яг 36 янзын тэмдэглэгээтэй, 63 мужаас ирсэн мод байгаа. Олимп дууссаны дараа олимпын тосгоныг буулгаж, тус, тусын муж руу нь явуулж, тэнд нь барилгын ажилд ашиглах юм байна.

-Тосгонд урьд өмнөх олимпын тосгодод байгаагүй нэг онцлог байгууламж нэмж барьсан нь тусгаарлах цогцолбор юм. Ковидын шинжилгээний хариу нь эерэг гарсан эс бөгөөс халдвар хамгааллын дүрэм журам зөрчсөн тамирчдыг энд тусгаарлана. Харин шинж тэмдэг илэрсэн хүмүүсийг ердийн эмнэлэгт эмчлэх юм байна.

За тэгээд яг газар дээр нь очихоор олон янзын хорио цээр бий. Цар тахлын үе тул мөрдөхөөс аргагүй. Жишээ нь,

1/ Тамирчдыг нисэх буудлаас шууд олимпын тосгонд хүргэх бөгөөд сэтгүүлчидтэй уулзуулахгүй.  

2/ Тамирчид тэмцээнд оролцохоосоо дор хаяж тав хоногийн өмнө тосгонд ирсэн байх шаардлагатай. Харин явахдаа тэмцээн дууссанаас хойш хоёроос илүүгүй хоногийн дотор тосгоныг орхих ёстой гэнэ. Энэ нь тэмцээн нь олон хоног үргэлжилдэг ч тамирчид шууд тэмцээнээ орхих магадлалтай байдаг бокс зэрэг төрлийн тамирчдад хэцүүхэн дүрэм болжээ.

3/ Тамирчид өдөр бүр коронавирусийн шинжилгээ өгөх журамтай. Эерэг гарвал шууд тусгаарлах цогцолборт тусгаарлаж, илүү нарийн шинжилгээ хийнэ.

4/ Тосгоны бүх оршин суугчид ойрын хавьтал болохоос сэргийлэх ба амны хаалт байнга зүүх, ариун цэвэр чанд сахих үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, зай барьж, гараа байнга савандаж угаах, өрөөндөө тодорхой давтамжтайгаар салхи оруулж байх үүрэг хүлээнэ.  

Олимп өндөрлөсний дараа тосгон тийм ч удаан хоосон байхгүй. Бусад олимпын тосгодын нэгэн адил орон сууцны зариулалттайгаар иргэдэд худалдах юм байна.