АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп Ням гарагт Агаарын цэргийн хүчнийхэнд сэтгүүлчдэд ярилцлага өгөхдөө Даваа гарагт АНУ-д импортолж буй бүх ган, хөнгөн цагаанд 25 хувийн татвар ногдуулахаар төлөвлөж байгаагаа мэдэгдсэн. "Бид даваа гарагт гангийн тарифыг зарлах болно, АНУ-д орж ирж буй аливаа ганд 25 хувийн татвар ногдуулна. Хөнгөн цагаан ч бас" гэж тэр нэмж хэллээ. Трамп мөн мягмар эсвэл лхагва гаригт тусдахэвлэлийн бага хурал зарлаж , бусад орны ам.долларын доллартай тэнцэх барааны тарифтай тэнцэх томоохон харилцан тарифын талаар зарлахаар төлөвлөж байгаагаа мэдэгдэв. "Маш энгийнээр хэлэхэд, хэрэв тэд биднийг хураах юм бол бид тэднийг шийтгэдэг" гэж Трамп хэлэв.

Тэрбөээр шинэ тариф хэр өргөн цар хүрээтэй байх, хэзээ хэрэгжиж эхлэх талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөгүй. Ган, хөнгөн цагааны шинэ тариф нь Хятад зэрэг орнуудын экспортод ногдуулсан татвараас дээгүүр байх эсэх нь тодорхойгүй байна. Трамп 2018 онд өмнөх засаглалынхаа үеэр гангийн 25 хувийн татвар, хөнгөн цагаанд 10 хувийн татвар ногдуулах тухай зарласан ч дараа жил нь Мексик, Канад улсад татвараа цуцалжээ. Өнгөрсөн долоо хоногт Трамп АНУ-д импортолж буй Хятадын бүх бараанд 10 хувийн татвар ногдуулж, Хятадад аль хэдийн мөрдөгдөж байгаа бүх татварыг нэмж ногдуулсан. Мягмар гарагт эдгээр тарифууд хүчин төгөлдөр болсны дараа Хятад улс хурдан хариу арга хэмжээ авч, зарим чип, металлын татварыг тогтоож, Google-ийг шалгаж эхэлсэн бөгөөд Calvin Klein болон Tommy Hilfiger брэндүүдийг үйлдвэрлэгчийг найдваргүй байгууллагуудын жагсаалтад оруулсан байна.

Гэвч Трамп эдгээр тарифыг буцааж эхэлж, АНУ-д импортолж буй 800 доллар ба түүнээс бага үнэ бүхий бараа бүтээгдэхүүнд ногдуулах татварыг Худалдааны яам хянахад хэцүү зүйлүүдийг ногдуулах системийг боловсруулах хүртэл түр зогсоов. Трамп мөн Мексик, Канадын импортын бараанд ногдуулах 25 хувийн татварыг дор хаяж гуравдугаар сарын 1 хүртэл түр зогсоов.

АНУ нь урьд өмнө нь үйлдвэрлэлд төвлөрсөн эдийн засаг биш байсан ч жилд хэдэн арван сая тонн ган, хөнгөн цагаан хэрэглэж, автомашин үйлдвэрлэл, сансар судлал, газрын тосны үйлдвэрлэл, барилга, дэд бүтэц, тухайлбал зам, гүүр зэрэг салбаруудыг тэжээсээр байна. Тариф нь импортын гангийн өртөг нэмэгдсэнтэй холбоотой, мөн хямд үнэтэй импортын өрсөлдөөн багассаны улмаас дотоодын ган, хөнгөн цагаан үйлдвэрлэгчид бүтээгдэхүүнийхээ үнийг өсгөх боломжтой байсан тул эдгээр салбарын үйлдвэрлэлийн өртөг нэмэгдэх болно. Гангийн үйлдвэрүүд Америкийн эрх ашгийг хамгаалахын тулд татвар ногдуулах хэтийн төлөвийг сайшааж байна.

Америкийн үндэсний аюулгүй байдал, эдийн засгийн хөгжил цэцэглэлтэд чухал ач холбогдолтой Америкийн хүчирхэг гангийн үйлдвэрлэлийг дэмжих ерөнхийлөгч Трампын амлалтыг AISI сайшааж байна” гэж ган үйлдвэрлэгч компаниудыг төлөөлдөг Америкийн төмөр, гангийн хүрээлэнгийн гүйцэтгэх захирал Кевин Демпси хэлэв. "Америкийн ган үйлдвэрлэгчдэд тэгш бус өрсөлдөөнийг бий болгож буй гадаад зах зээлийг гажуудуулж буй олон бодлого, туршлагыг шийдвэрлэхийн тулд бид Ерөнхийлөгч болон түүний засаг захиргаатай нягт хамтран ажиллахыг тэсэн ядан хүлээж байна."

Канад, Мексик нь АНУ-д ган экспортлогч хамгийн том, гурав дахь том улс юм. Америкийн аж ахуйн нэгжүүдийн импортолсон гангийн бараг дөрөвний нэгийг Канад эзэлж байгаа бол Мексик 12 орчим хувийг эзэлдэг гэж Америкийн төмөр, гангийн хүрээлэнгийн засгийн газрын мэдээллээс харж болно. АНУ-ыг 2023 онд ган, төмрийн экспортын хамгийн том зах зээл гэж тооцдог Европын холбоо даваа гарагт "Экспортод нь татвар ногдуулах үндэслэлгүй" гэж мэдэгдэв. Европын комиссын худалдааны төлөөлөгч Олоф Гилл "Бид Европын бизнес эрхлэгчид, ажилчид, хэрэглэгчдийн эрх ашгийг үндэслэлгүй арга хэмжээнээс хамгаалахын тулд хариу үйлдэл үзүүлэх болно" гэв. 

Ерөнхийдөө, Америкийн бизнес эрхлэгчдийн импортолсон гангийн үнэ тариф гарахаас өмнөх 2017 он болон тарифын эхний бүтэн жил болох 2019 оны хооронд 27%-иар буурсан ч гангийн хэрэглээ буурсантай холбоотой. Дотоодын гангийн үйлдвэрлэл мөн хугацаанд өссөн ч импортын уналтын гуравны хоёр орчимтой тэнцэж байна. Дотоодын гангийн үйлдвэр тарифаас авсан өрсөлдөөний өсөлтийг үл харгалзан дотоодын үйлдвэрлэл өнгөрсөн онд 2023 онтой харьцуулахад хоёр орчим хувиар буурч, арван жилийн өмнөхөөс бараг 10 хувиар буурсан байна.

Эх сурвалж: https://edition.cnn.com/2025/02/09/business/trump-tariffs-steel-aluminum/index.html