Английн хөлбөмбөгийн Премьер лигийн шинэ улирал эхлээд найман тойрог өнгөрчээ. “Ливерпүүл”-ийн од Мохаммед Салах энэ найман тоглолтод долоон гоол оруулснаар нэр алдраа дахин дуурсгаж эхлээд байна. Хэвлэлүүдэд “Яг одоогийн байдлаар Мо Салах Л.Мессигээс илүү байна уу” гэх зэрэг гарчигтай нийтлэлүүд гарч, бараг мартагдсан “Дэлхийн хамгийн үнэтэй хөлбөмбөгч болох уу“ гэсэн санаа ч хөндөгдөж эхэллээ. Багийн удирдлага хэдэн жилийн өмнө түүнийг 225 сая ам.доллараас бага үнээр зарахгүй байх босго тогтоосон. Хэрвээ аль нэг баг түүнийг худалдаж авбол тэрээр Неймарын тогтоосон амжилтыг эвдэж, дэлхийн хамгийн өндөр үнэ хүрсэн хөлбөмбөгч болох юм.       

“Чиг.мн” цахим сонин та бүхэндээ Египетийн фараон гэгдэн хүндлэгдсэн Мо Салахын тухай мэдээллийг хүргэж байна.

Ю.Клоппын олсон эрдэнэ

2017 он... Луис Суарес “Барса” руу явснаас хойш “Ливерпүүл”-ийн тоглогчид улиралд 14-өөс дээш гоол оруулж чадалгүй гурван оныг үджээ. Довтолгоогоороо үеийн үед гайхагдаж ирсэн агуу түүхтэй багийн хувьд энэ гутамшиг байв. Тиймээс гоолын гачаалаас гарахын тулд багийн удирдлагууд дасгалжуулагч Юрген Клоппт супер од худалдаж авах хэмжээний мөнгө зарцуулах эрх мэдэл олгож, сайн довтлогч олж ирэхийг үүрэгдсэн юм. Герман дасгалжуулагчийн сонголт египет эр Мохаммед Салах дээр тогтож, “Рома”-гаас 42 сая еврогоор худалдаж авахад хөгжөөн дэмжигчид “Дээд зэрэглэлийн хоёр ч довтлогч авчих мөнгө...” хэмээн чамлаж байв. Одоо харин энэ наймааг “Ливерпүүл” төдийгүй Премьер лигийн түүхэн дэх хамгийн ашигтай наймаагаар нэрлэж болж байна. Тэр цагаас хойш Юрген Клопп болон “Ливерпүүл”-ийн өмнө цом хүртэхээс гадна “Мо Салахыг үлдээх” нэгэн шинэ зорилго бий болсон юм.

Алтан дундаж багаас төрсөн од буюу хөлбөмбөгийн Усайн Болт

Энэ жил 29 хүрсэн Мо Салахын хөлбөмбөгийн замнал “эхлээд” удаагүй ч нэгбүрчлэн бичнэ гэвэл бас л цаг, цаас их орохоор арвин аж. “Мокавлун”-ы хүүхдийн академийн бүтээгдэхүүн тэрээр 2010 онд насанд хүрэгчдийн төвшинд анхны тоглолтоо хийснээс хойш найман жилийн дотор зургаан баг сэлгэжээ.

2010 онд “Мокавлун”-ы насанд хүрэгчдийн багт анхны тоглолтоо хийсэн тэрээр удалгүй “Аль Ахли” багт анхны гоолоо оруулсан байдаг. Харамсалтай нь, Порт Саид дахь эмгэнэлт явдлын улмаас УАШТ-ийг зогсоосон аж. Улсынхаа аваргад тэртээ 1983 онд л ганц түрүүлсэн “Алтан дундаж” багаас олон улсын тавцанд гарч ирсэн нь түүний шигшээ баг дахь гялалзсан тоглолттой нь холбоотой байв.     

Тэрээр 2012 онд 23 хүртэлх насны шигшээ багийнхаа хамт Лондоны олимпод оролцохдоо хэсгийн гурван тоглолтод бүгдэд нь гоолдож /Шинэ Зеланд, Бразил, Беларусийн хаалгыг мялаажээ/ багаа хасагдах шатанд үлдээв. Тэр зунаа “Базель”-д очоод Швейцарийн АШТ-д 10 гоол 11 дамжуулалт өгч, аваргын хувь заяаг шийдсэн чухал тоглолтод хожлын гоол оруулснаар 2012 оны Африкийн оны шилдэг залуу тоглогч, Швейцарийн оны шилдэг тоглогчоор тодорчээ.

“Аваргуудын лиг”-ийн хэсгийн шатны эхний тоглолтод “Базель” Челси”-г 2:1-ээр хожиход Мо Салах хоёр гоол оруулж, багаа хожилд хөтөлсөн нь тивийн шилдэгээр нэрлэгдэхэд нөлөөлсөн юм. Дараа жилийнх нь “Өвлийн цонх”-оор “Челси” түүнийг худалдан авч, 5.5 жилийн гэрээ байгуулав. Тэрээр “Цэнхэрүүд”-ийн бүрэлдэхүүнд 2014 онд Премьер лигийн аварга цол хүртсэн ч жил хагасын хугацаанд 13-хан тоглолтод оролцоод “Фиорентина”-д зээлэгдэн Италийг зорьжээ. Тэндээ бас л идээшиж амжилгүй улирлын дундаар “Рома”-г зорьсон. Мо Салах өөрийгөө тэнд л олсон юм. “Сассуоло”-гийн хаалганд анхны гоолоо оруулж, удалгүй “Болонья”-гийн хаалганд хет трик хийсэн түүнийг 2015 оны сүүлээр “Чононууд” “Челси”-гээс бүрмөсөн худалдаж авчээ. Тэрээр тэнд хоёр улирлыг үдэхдээ 65 тоглолтод оролцож, 29 гоол оруулсан амжилттайгаар “Ливерпуль”-ийг зорьсон билээ.

“Ливерпүүл”-ийн аврагч

Юрген Клоппын өөрийнх нь хэлснээр бол, тэрээр Мо Салахыг авчрахыг эртнээс хүсч байжээ. Улирлын өмнөх зургаан нөхөрсөг тоглолтод дөрвөн гоол оруулсан М.Салахад хөгжөөн дэмжигчид асар их найдвар тавьж байсан. Тэрээр лигийн эхний тойрогт “Уотфорд”-той 3:3-аар тэнцэхэд багтаа торгуулийн цохилт авчирч, хоёр минутын дараа өөрөө гоолдон айлын талбайгаас тэнцээ салгаж, багийнхаа нэг хэсэг болохоо батлан харуулсан билээ. Үүнээс хойш тэрээр гоолыг ар араас нь угсруулсаар 28-д хүргээд байна. “Ливерпуль”-д ирээд тогтоосон түүний амжилтуудын талаар хэвлэлүүд ам уралдан мэдээлэх болов. Лигийн түүхэнд солгой хөлөөрөө 20 гоол оруулсан анхны тоглогч болсон, гоолын тоогоор Л.Мессиг гүйцэж “Топ 5” лигтээ тэргүүлж яваа гэх мэтээр түүний тухай мэдээлэл хөвөрнө. Л.Месси гэснээс, “Уотфорд”-ын хаалганд покер хийснээс нь хойш түүнийг аргентин хөлбөмбөгчтэй зүйрлэх болжээ. “Месси чинь Салахтай төстэй тоглолттой юм” юм гэж сайрхах “Коп” ч байсан. Үнэхээр ч М.Салахын хууралт, цохилтын техник, тоглолтын хэв маяг нь Месситэй төстэй. Аргентин эрээс ялгаатай нь Мо Салах хурдтай юм. “Базель” дасгалжуулагч Хакан Якин түүнийг Усайн Болттой зүйрлэсэн нь бий. Үнэхээр ч тэрээр очсон лиг болгондоо хамгийн хурдан тоглогч нь байсан. Премьер лигт ч тийм л байна. “Ливерпүүл” түүнийг худалдахдаа 225 сая еврогийн босго тогтоосон талаар дээр өгүүлсэн.

“Ливерпүүл”-д ирсэн жилээ 36 тоглолтод 32 гоол оруулсан бол 2018-2019 онд 22 /38 тоглолт/ 2019-2020 оны улиралд 19 /34 тоглолт/, 2020-2021 оны улиралд 21 гоол оруулсан. Хангалттай боловч М.Салахын хувьд тийм ч сайн үзүүүлэлт биш байлаа. Харин энэ жил онцгой байгааг дээр өгүүлсэн билээ. Египет довтлогч Премьер лигт 150 тоглолтод 101 гоол оруулаад байна.   

Даруухан “фараон”

Мо Салахыг хөлбөмбөгийн дэмжигчид фараон, Египетийн хаан гэж хочилдог. “Челси”-д очих үед нь л ингэж хочилсон боловч хэдэн жил хочиндоо жулдаж явсан. Харин одоо бол үнэхээр багтаж ядаж байна даа. “ОХУ 2018” ДАШТ-ий урьдчилсан шатанд Конголезын хаалганд хожлын гоол оруулснаасаа хойш төрсөн нутаг Египетдээ бол бурхны дараа орох нэр хүндтэй нэгэн болсон. Төрөлх Нагриг тосгондоо бол бурхнаас илүү ч байж магадгүй. Аллах хэдий өгөөмөр ч хэдэн сая еврогоор сургууль цэцэрлэг барьж өгөхгүй шүү дээ.

Хэтэрхий нэр хүнд олж, үндэсний бахархал болсон нь хөөрхийг биеэ хэтэрхий барихад хүргэж байна уу гэж бодоход хүргэдэг. Швейцарийн оны шилдэг залуу тоглогч болсныхоо дараа шагнал гардуулсан бүсгүйн хацар дээр үнссэнээсээ болж нутгийнхаа сонинуудаар “Ухамсаргүй, шашны нэр хүндийг гишгэгч” гэх зэргээр бичүүлж, үүнээсээ хойш хазгай гишгэхээ больжээ. Амьдрал дээр тэрээр шашинд гүн сүсэгтэй, дуу цөөтэй нэгэн. “Коп”-уудын алдарт “Liverpool Echo” чатад орж, 12 асуултад хариулахдаа ердөө л 109 үг хэрэглэжээ.

-Та хамгийн сүүлд хэзээ худлаа ярьсан бэ?

-Би хэзээ ч худлаа ярьдаггүй

-Өглөө сэрээд хамгийн түрүүнд хийдэг зүйл тань юу вэ?

-Инээмсэглээд хоёр минут чимээгүй хэвтдэг

-Таны хувьд хамгийн төгс төгөлдөр амралтын өдөр гэж яахыг хэлэх вэ?

-Гэртээ хэнтэй ч ярихгүй, бас хэнд ч ярилцлага өгөлгүй өнгөрүүлэх...

Гэх мэтээр асуулт нь хариултаасаа олон үгтэй байсан аж.

2012 оны “Аваргуудын лиг”-т Израилийн “Маккаби”-тай таараад эхэндээ тоглохоос татгалзах бодолтой байсан ч Египетийн хэвлэлд гарсан нийтлэлүүдийг хараад бодлоо өөрчилсөн гэдэг. Израилийн багийнхантай гар барих мөч болоход тэрээр гутлаа үдэхээр газар сууж, тоглолтын үеэр унагасан өрсөлдөгчдөө шуугаа өгч босоход нь тусалж байв. Ийм аргаар израиль хүнтэй гар барилгүй өнгөрүүлж байжээ. “Челси”-гээс явсан шалтгаан нь ч багийн эзэн еврей Роман Абрамовичоос болсон гэдэг. Дэлхийн шилдэг тоглогчдын нэг Эден Азар М.Салахын тухай “Тэр “Челси”-д ирэхдээ л топ тоглогч байсан. Даанч түүнд боломж олгоогүй юм. Бид одоо ч сайн харилцаатай байдаг” хэмээн ярьж байв.

Мохаммед салах шашиндаа үнэнч шигээ эх орондоо бас үнэнч, сэтгэлтэй нэгэн. Төрөлх тосгондоо сургууль, биеийн тамирын заал  байгуулж, эмнэлэгт нь машин бэлэглэж, залуучуудын төв байгуулахаар шав тавьжээ. Хуримаа 2013 онд төрөлх Нагригтаа хийж, тосгоныхоо бүх хүнийг урин найрлуулж байв. Эхнэр Маги, охин Маккагийн хамт амьдардаг. Өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард Египетийн фунтын ханш унаж, сүйрлийн ирмэг дээр ирээд байсан үед М.Салах улсдаа 210 мянган фунт стерлинг хандивлажээ. Басьюн гэх хотын эмнэлэгт 555 мянган паундаар тоног төхөөрөмж авч өгсөн байна. Мөн нутгийн нэгэн бизнесмэн байшин бэлэглэх гэхэд “Байшин авах мөнгөө нагриг тосгоны хөгжилд зарцуулчих” гэж хэлсэн гэдэг. Аавынх нь гэрээс хулгай хийсэн нэгнийг шүүхэд өгөлгүй, харин ч мөнгө өгч, ажилд оруулахыг оролдож байжээ. Төрөлх тосгондоо байнга очиж, очих болгондоо хүүхдүүдэд бэлэг сэлт өгдөг гээд Монгол байсан бол сонгуульд нэр дэвших амбийц өвөрлөсөн хүн шиг л аашилдаг аж.

Магадгүй, нас тогтсон хойноо Либерийн Ж.Веагийн адилаар улсынхаа Ерөнхийлөгч болчихсон явахыг ч үгүйсгэх аргагүй бололтой.   

Мо Салахын амжилтууд

Багийн амжилт:

“Базель”

·Швейцарийн аварга  (2): 2012/13, 2013/14

“Ливерпүүл”

·Английн аварга: 2019/20

·“Аваргуудын лиг”-ийн аварга: 2018/19

·Европын “Супер цом”-ын аварга: 2019

·Клубуудын ДАШТ-ий аварга: 2019

Шигшээ багийн амжилт:

·Африкийн цомын дэд аварга: 2017

Хувийн шагнал

·Африкийн хөлбөмбөгийн холбооноос “Хамгийн ирээдүйтэй хөлбөмбөгч”-өөр тодруулсан: 2012[10]

·Швейцарийн оны шилдэг хөлбөмбөгчин: 2013

·“Рома” багийн улирлын шилдэг тоглогч: 2015/16

·Globe Soccer-ын Оны шилдэг араб тоглогч: 2016

·Африкийн хөлбөмбөгийн холбооноос тодруулдаг тивийн Бэлгэдлийн шигшээ багт таван удаа багтсан (5): 2016, 2017, 2018, 2019, 2020

·Африкийн цомын тэмцээний “Бэлгэдлийн шигшээ”-д багтсан: 2017

·Премьер-лигийн сарын шилдэг тоглогч (3): 2017 оны арвэннэгдүгээр сар, 2018 оны хоёр, гуравдугаар сар

·Африк тивийн оны шилдэг хөлбөмбөгч /ВВС агентлагийн хувилбараар/ (2): 2017[215], 2018[12]

·Африкийн хөлбөмбөгийн холбооны “Оны шилдэг хөлбөмбөгч” (2): 2017, 2018

·Премьер лигийн оны шилдэг хөлбөмбөгч /Сэтгүүлчдийн саналаар/: 2018[217]

·Премьер лигийн шилдэг довтлогч: 2017/18, 2018/19[207]

·Премьер лигийн оны шилдэг хөлбөмбөгч: 2017/18[207]

·ФИФА-гаас тодруулдаг Ференц Пушкашийн нэрэмжит оны шилдэг гоолын эзэн: 2018[221]

·ОХУ-ын Чеченийн БНУ-ын “Хүндэт иргэн”

·Багийн ДАШТ-ий шилдэг тоглогч: 2019

·“Ливерпүүл”-ийн улирлын шилдэг гоолын эзэн: 2018/19

·Time 100 нөлөө бүхий хүмүүсийн жагсаалтад багтсан: 2019