Муухай монгол хүн (Сайтар түгээ)

Гадаадад дөнгөж ирж байгаа монголчууддаа сэрэмжлүүлэх нь...

Надад маш олон захидал ирдэг. Амьдралаа уудалж, зовлон жаргалаа хуваалцаж, сэтгэлээ нээх гэсэн хүн бүрт тусалж чадахгүй ч сонсож өгөөд, сэтгэлийн дэм болох үе бий. Энэ удаад хилийн чанадад дөнгөж очоод ажиллаж амьдарч яваа монголчууддаа хандаж хэдэн жишээгээр сэрэмжлүүлэг өгөхгүй бол боломгүй санагдлаа.

Жишээ 1. 

Швейцарьт дөнгөж очоод удаагүй байсан нэгэн бүсгүй шинэхэн танилцсан эмэгтэйтэй хамт дэлгүүр хэсэж явжээ. "Найз аа, энийг хийчихье" гээд хамт явсан эмэгтэй цүнх рүү нь нэг юм хийхэд нэг их хайхарсангүй, хий л гэж. Гэтэл дэлгүүрийн шалганаар гарах үед  сигнал дуугарч дэлгүүрийн хамгаалагч бүсгүйг саатуулав. Хамт явсан эмэгтэй нь орхиод л гараад явж. Хамгаалагч бүсгүйг зогсоон шалгатал цүнхнээс нь кассан дээр уншуулаагүй маш үнэтэй бараа гарч ирэх нь тэр. Ингээд цүнхэндээ яагаад тэр бараа орсныг ч ойлгоогүй өнөө эмэгтэй хулгай хийсэн хэргээр шоронд суух нь тэр. Хэл мэдэхгүй тул өөрийгөө олигтой өмгөөлж ч чадсангүй. Харин хамт явсан эмэгтэй нь орхиод сураггүй. 

Жишээ 2. 

Нэгэн сэхээтэн гэр бүл байжээ. Гурван жаахан хүүхэдтэй. Францад дөнгөж ирээд удаагүй тул олон ч айлаар хоног төөрүүлж. Танилаараа дамжуулан нэгэн оюутан монгол эмэгтэйн хөлсөлж байсан байранд суухаар барьцаа мөнгө төлөөд орцгоож. Тэр оюутан өөр хот оуу шилжих болсон тул гэрээнийхээ хугацааг дуустал хөлслүүлэх хүн хайж байж. Барьцаа мөнгийг байрнаасаа гарахад нь өгнө гэж оюутан охин амласан байна. Сар бүр байрны хөлсөө яс өгөхийн тулд нөхөр нь үүрийн таван жингээр босож, ургацын талбай дээр хар ажил хийж, эхнэр нь хүүхдүүдээ хотын төв рүү сургууль цэцэрлэгт зөөнө. Гэтэл 3 сарын дараа байр хөлслөгч оюутан охин гэнэт байрнаасаа гарахыг шаардаж эхлэв. 

Ид өвлийн хүйтнээр тул 3 хүүхэдтэй айл хаачихаа мэдэхгүй гайхаж хоцорсон ч бие томтой эрчүүд дагуулж ирэн тэр гэр бүлийг элдвээр доромжлон дарамталсаар түлхүүрийг нь булаан авч яг 12-р сарын 31-нд тэднийг хөөн гаргав. Барьцаа мөнгө ч үгүй. Өвлийн хүйтэнд орон гэр ч үгүй хүүхдүүдтэйгээ гудамжинд гарцгаав. Энэ үйл явдалд тэр гэр бүлийн хамгийн их итгэлтэй хүн болох өөр нэгэн бүсгүй ч хуйвалдан оролцсон юм. 

Уг нь тэр гэр бүл хуулиа мэддэг байсан бол Францад өвлийн саруудад ямар ч шалтгаантай байсан хүнийг орон байрнаас нь хүчээр гаргадаггүй гэдгийг ойлгох байсан юм. 

Жишээ 3. 

Чехэд дөнгөж ирээд удаагүй байгаа нэгэн ганц бие бүсгүй амиа хорломоор байна гэсээр холбогдов. Учрыг нь ухвал тэрээр айлын нөхөртэй жиг ургуулсан хэрэгт оржээ. Нэгэн орой ажлаасаа дөнгөж ирээд амралтын өдөр эхэлж байгаа тул өөртөө зориулан авсан ганц виногоо задлаад тухалж сууж. Гэтэл үйл зайгүй сайн найз болоод байсан эмэгтэй нь залгаж ууя, сууя, хүрээд ир гээд шалаад байж. Бүсгүй ч хэсэг бодож байгаад очихоор шийдэж гэрээсээ гарав. Өмнө нь уусан байсан гурван хундага дарсандаа бяцхан дуниартсан тэрээр найз хүүхнийдээ орсон даруйдаа аягалаад өгсөн ганц шар айргийг нь хэд балгах шиг болоод л тас үсэрчихэж. 

Шөнө дунд хүнтэй ноцолдоод зодолдоод байх шиг ч санагдаад гэнэт сэржээ. Эргэцүүлэн харвал гэртээ байх тул санаа амарч өндийхөд гэрт нь өөр нэг хүн хэвтэж байгааг харав. Цочин ухасхийх мөчид хаалганы хонх ч дуугарч. Гүйж очоод харвал найз бүсгүй нь нэг үл таних эрэгтэйтэй хамт зогсож байж. Эргэн хартал түүний гэрт хэвтэж байсан хүн найзынх нь нөхөр байх нь тэр. Бүсгүй юу хийчихсэнээ ойлгож ядсаар хаалга онгойлгожээ. 

Ингээд л айлын нөхөр хулгайлсан хэрэгт орж, ийм юмтай нүүр тулж үзээгүй тэрээр үнэхээр ямар нэг зүйл буруу хийсэн гэж бодоод найзынхаа өмнө гэмтэн болж хувирах нь тэр. Найз хүүхэн ч түнийг сүрдүүлж "Бичлэг байгаа. Түүнийг чинь цахимаар цацаж булай болгоно" гээд байгаа аж. Бүсгүйг амиа хорлох тухай яриагаа орхиод хуулийн байгууллагад хандахыг зөвлөв. Учир нь тэр найз гэгдэх эмэгтэй нь дөнгөж ирсэн цагаас л салахгүй наалдаж, байнга хянаж, ойр зуурын тус үзүүлж, их сайхан сэтгэлтэй хүн гэдгээ харуулахын хажуугаар үргэлж архи ууж завхайрдаг  нөхрөөсөө хэрхэн салах тухайгаа үргэлж гомдоллон ярьдаг байж. Бүсгүй ч найзынхаа сэтгэлийн зовлонг хуваалцаж, тэр муухай нөхрийн тухай яриаг нь сонсож өгдөг байсан аж. 

Гэтэл найз эмэгтэйн гол сүрдүүлэг нь "Наад хүн чинь одоо орох оронгүй гадуур яваад байна. Чи алцганаснаараа өөрөө ав. Гэртээ оруул" гэж шахаад байгаа гэнэ. Яаж салъя даа гэж толгойгоо гашилгаж байсан нөхрөөсөө салахын тулд шинэхэн ирсэн ганц бие эмэгтэйг зориудаар уух юманд нь нойрсуулагч хийн тасалж унагаад, хамт суусан ганц бие залуутай өөрөө үлдээд нөхрийгөө ганц бие эмэгтэйтэй явуулах арга сэдсэн нь энэ бололтой. Тэгээд ухаангүй байхад нь зориудаар бичлэг хийж түүгээрээ сүрдүүлж суугаа энэ явдлын мөч бүхэнд нь санаатайгаар зохион байгуулсан үйлдлүүд харагдаж байна. 

"Чи зүгээр л ухаангүй болсноороо хүнд ашиглуулжээ. Сайн ярьвал хүчингийн хэргээр нөхрийг нь цагдаад өгч, хүн сүрдүүлсэн хэргээр эхнэрийг нь шүүхэд дуудах хэрэгтэй. Ямар ч тохиолдолд гэр бүлтэй эмэгтэй шөнө дунд нөхрийгөө ганц бие хүүхэнтэй явуулаад өөрөө ганц бие залуутай үлдэхгүй. Тэгээд ганцхан чиний согтуу сууж байгаа бичлэгийг авсан нь бүр ч зорилготой байна. Тиймээс хүн чамайг хайрлаагүй байхад чи хайрлах хэрэггүй. Энэ бол Европ. Энд хувь хүний нэр төрд халдах, зөвшөөрөлгүй зураг, бичлэг авах, хүч хэрэглэн эсвэл ухаангүйг нь далимдуулан гэрт нь дайрч орох, хүчин хийх зэрэгт маш том хуультай. Тиймээс амиа хорломоор байвал эхлээд нэгийгээ үз" гэж түүнд хэллээ.

Жишээ 4. 

Польшид дөнгөж ирсэн ганц бие залуу танилаараа дамжуулан нэгэн монгол айлд очжээ. "Манайд түр амьдарч болно. Удахгүй ажил олж өгнө" гэсэн сайхан үгсэд маш их баярласан нь мэдээж. Залуу тэр айлд очсон даруйд гэрийн эзэн ажил олж өгнө гээд бичиг баримтыг нь хураагаад авчээ. Ингээд цагийн ажлууд олж өгөхөд нь хийж, ажилгүй үед гэрийг нь цэвэрлэж байх үүргийг дуртайяа хүлээж. Гэвч түүнд цалин олдсонгүйн дээр өдөр бүр доромжлол сонсож, сүүлдээ гэрийн боол болж хувирсан байна. Бичиг баримтыг нь өгөхгүй байгаа тул таниж мэдэх хүнгүй тэрээр хэнд хандахаа ч ойлгохоо байжээ. 

Нэгэн удаа зодуулж хөөгдсөн тэрээр цагдаад хандсан боловч гэрийн эзэд түүнийг хулгай хийсэн хэмээн шүүхэд өгсөн байна. 

Жишээ 5.

Мөнгө солилцоно гэсэн зар тавиад ажиллаж олсон бүх мөнгөө Монголд байгаа ар гэр лүүгээ шилжүүлэхээр шийдсэн нэгэн залуу цахим залилагчид олсон бүх мөнгөө алджээ. "Та данс руу мөнгөө хийчих. Би монгол данс руу чинь шилжүүлчихье" гэснийх нь дагуу чатаар холбогдсон хүний дансанд орсон мөнгө нь агаарт замхарч, мөнгө солих хүн ч түүний хаягийг блоклоод ор сураггүй болсон ийм түүх маш олон. 

Жишээ 6. 

Орох оронгүй хүний газарт дөнгөж очсон нэгэн эмэгтэйд тусалж гэртээ байлгамаар байна гэсэн монгол хос түүнтэй холбогджээ. Бүсгүй ч баярлан зөвшөөрөв. Тэрээр очсон даруйдаа хүүхдүүдийг нь харж, гэрийг нь цэвэрлэж, аль болох л дэм болохыг хичээж байлаа. Гэтэл айлын нөхөр түүнийг оролдож эхэлжээ. Мэдээж бүсгүй сайхан сэтгэлт эзэгтэйг гомдоохгүйн тулд чадлаараа эсэргүүцэж байсан ч нэг л өдөр хүчинд автав. Энэ явдал байнга давтагдах янзтай болмогц бүсгүй тэднийхээс явахаар шийдэв.

Тэгээд үлдэхийг шалж гуйх эзэгтэйд аргагүй шалтгаанаа уйлан хайлан хэлсэн боловч мөн л айлын нөхрийн толгой эргүүлсэн хэрэгт орж, хот даяараа түүнийг хялалзаж гадуурхаж эхлэв. Түүнийг бүр өөр хотод очсон хойно ч энэ гүжир хар цуу үг салахгүй дагасаар байжээ. Тиймээс амиа хорлох оролдлогыг хэд хэд хийж, сэтгэцийн эмчийн хяналтанд байнга байдаг зовлонтой болсон байна. 

Жишээ 7.

"Энд амьдрал сайхан байна. Бүх юмаа зараад ч болтугай хүрээд ир" гэсэн танилынхаа ятгалгаар байраа зарж, лизингээ төлөөд эх орноосоо гарав. Танил ч сайхан угтаж. Түүнийг сайн ажилд оруулна гэж амлаад, үүний тулд гар хүндрүүлэх мөнгө хэрэгтэй гэхэд нь 5000€ өгчээ. Мөн гэрт нь амьдарч байгаа тул сар бүр 300€ төлж байхаар тохироод хөлсийг нь жилээр тооцон өгчээ. Ажил олдсонгүй. Өдөр бүр танилынхаа нүүрийг царайчлах боловч оршин суух бичиггүй тул ажил олдохгүй байна гэсээр жил тойров. Залуугийн авч гарсан мөнгө ч барагдаж. Байранд төлсөн мөнгөний хугацаа ч дуусчээ. 

Байрны эзнээс ажил олж өгөхийг шаардсаныхаа хариуд гэрээс нь хөөгдөв. Цагдаад хандъя гэвч мөнгө өгсөн авсан гэрээ баримтаар үйлдээгүй тул түүнд гэрчлэх зүйл байсангүй. Ингээд хоног төөрүүлдэг газруудаар дамжин явсаар архинд орж, нэг л мэдэхэд хар тамхины донтон болж хувирчээ. 

Жишээ 8. 

Дөнгөж оршин суух бичгээ аваад байсан нэгэн гэр бүлийн нөхрийг танил эмэгтэй нь хөөргөж дагуулан явж архидуулж, амттай хоол цайгаар хуурч гэртээ уядаг болчихов. Гэртээ харихаар зүтгэхэд яаж ийгээд л хуурч үлдээгээд архи уулган ухаан алдуулна. Тэгээд нэг удаа ухаангүй хэвтэж байхад нь зориуд эхнэр лүү нь зураг бичлэг илгээн харуулаад "Танай нөхөр надад хайртай гээд байна. Яв гээд ч явахгүй байна" гэж бичжээ. Эхнэр мэдээж хүний газарт ирээд ийм зан гаргасанд нь зэвүүцэж нөхрийгөө хүлээн авсангүй. Өнөөх бүсгүй ч санасандаа хүрч очих газаргүй болсон нөхрийг нь гэртээ оруулж, нэгэн гэр бүлийн амьдралыг золиослоод нөхөртэй болчихов. Ийм тохиолдол хэд хэд бий. Учир нь бичиг зөвшөөрөлтэй хүнтэй суухын тулд хүүхдүүдийг өнчрүүлж, гэр бүлийг салгадаг энэ мэт жигжүүртэй эмсийн жишээ маш олон.

Энэ бүхнээс дүгнэхэд монголчууд шинээр ирж байгаа хүмүүсээ мэдэхгүйгээр нь далимдуулан хуурч мэхлэх, ашиглах, золиослох, нэр хүндийг нь дэвсэлж хаях, зориуд сайхан сэтгэлтний дүрд тоглож итгэлийг нь олж аваад эцэст нь хог шаар мэт хэн ч биш болгож хаях, хот орноороо нийлж хов жив, цуурхалд нэгийгээ унагаан барьж иддэг явдлууд үргэлжилсээр л байна. 

Мэдээж сайн хүмүүс олон байдаг ч бас ийм цэвдэг өөдгүй хүмүүс ч бас байдгийг санаж, маш сайн судалж байж амьдралаа эхлүүлж, хүнтэй нөхөрлөөрэй. Ер нь л эгч минь, найз минь, хүү минь, дүү минь гэж хэт налж орж ирдэг, наалдсаныхаа дараа алхам тутмыг нь хянадаг, уулзсан танилцсан хүн бүрийг нь муулж ганцаардуулаад эцэст нь өөрийн зорилгодоо ашигладаг явдлыг би ч бас биеэрээ туулсан тул зориуд сэрэмжлүүлэг болгож байна.