-Үндэсний компаниуд ирээдүйн чигийг заасан үлгэр жишээ төсөл хэрэгжүүлжээ-

Мөрөөдлийг биелүүлэх мөсөн өргөө “Steppe Arena” үүд хаалгаа өчигдөр нээв. Chig.mn цахим сонин энэхүү түүхэн үйл явдал, том бүтээн байгуулалтын нээлтийн ёслолоос шүүрдсэн шигтгээ тэмдэглэлийг уншигч та бүхэндээ хүргэж байна.

БНХАУ-аас хамааралгүй хэрэгжсэн хоёр дахь том төсөл болов

Монголчууд бид спортод дуртай ард түмэн ч өөрсдөө мөнгө хөрөнгө гаргаж үндэсний хэмжээний спортын барилга байгууламж барьж байсан түүх Бөхийн өргөөг эс тооцвол байгаагүй. Спортын төв ордон, Бөхийн өргөө, СТО-ыг Монголын спортын хөгжлийн түүхэнд үлдэх том бүтээн байгуулалт гэвэл хоёр нь БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар, нэг нь Монголын ард түмний хандиваар /Засгийн газар 800 сая төгрөг гаргасныг эс тооцвол/ баригдсан байдаг.  “Спортын төв ордон 1958 онд БНХАУ-ын хөрөнгөөр байгуулсан /Анх жижигхээн юм байсныг Ж.Лхагвасүрэн жанжин зураг төслийг нь өөрчлүүлж, томсгосон, тэр үед “Хүнээр юм бариулж байж ингэж даврах хэрэг байна уу” гэх хүн олон байсан” гэж спортын ахмад зүтгэлтэн Д.Тэрбиш агсан надад ярьж байсан удаатай. Буянт-Ухаа спорт цогцолборыг мөн л урд хөршийн буцалтгүй тусламжаар санхүүжүүлж барьсан байдаг. Төр засаг ер цаашдаа ч спортын барилга байгууламжид хөрөнгө мөнгө гаргахгүй гэдэг нь СТО-ыг шинэчилж өгөх хүсэлтийг БНХАУ-д тавьснаас харагддаг.     

Тэгвэл “Степпе арена” мөсөн ордныг хувийн хэвшлийн түншлэл 100 хувь санхүүжүүлэн бүтээн байгуулсан. Тодруулбал, хувийн хэвшил нь спортын барилга байгууламжуудаа босгож арилжааны чиглэлээр ашигладаг орчин үеийн чиг хандлагыг Монголд анх нэвтрүүлжээ. Нэгэнтээ хувийн хэвшил хөрөнгөө оруулаад барьсан учир өргөөний ашиглалт СТО, Буянт-Ухаа цогцолборыг бодвол илүү өндөр түвшинд, иргэдэд нээлттэй байна гэж ойлгож болох байх.  

Эхлээд хөрөнгө оруулагч, дараа нь газар хэмээх зарчим

Манай спорт холбоод дотор өөрийн гэсэн ордонтой болох хүсэл тээж яваа нь олон бий. Тэд яаж ийгээд газраа олчихвол хөрөнгө оруулалт татахад дөхөм гэж бодож, энэ дарааллаар ажлаа хөөцөлддөг. Харамсалтай нь, энэ эрэмбэ үр дүнд хүрээгүй тохиолдол олон. Холбооны нэрээр газар авчихаад зарж орхисон гэх асуудал цөөнгүй гарснаас үүнийг харж болно. Харин “Степпе арена” төсөл үүнээс яг эсрэгээрээ буюу эхлээд санхүүжүүлэгч, дараа нь газар олдож ажил хэрэг болсон. Өөрөөр хэлбэл, эхлээд газар биш, санхүүжүүлэгч талаа олох ёстой, тэгж чадвал заавал төр гэлгүй газраараа нэгдэх хамтрагч олддог юм гэдгийг харуулсан. Хувийн хэвшил газраараа нэгдэж, хувь эзэмшээд орж ирэх нь төслийг илүү олон нийтэд чиглэсэн, иргэдэд нээлттэй болгодог.  

Төслийг санаачлагч “Степпе Арена” ХХК-ийн ТУЗ-ын дарга П.Цагаан 2016 онд Нийслэлд төслөө танилцуулж газар хүсээд татгалзсан хариу авсан гэдэг. Дараа нь хувийн хэвшлийнхэнд анхаарал хандуулснаар амжилт олж, UPC компанитай хамтарснаар монголчууд өвлийн спортын ордонтой болох боломж бүрдсэн.

Спортын ордон барьж байгуулах хүсэлтэй холбоод цаашдаа яг энэ энэ зарчмаар эхлээд хөрөнгө оруулагчаа олдог, хөрөнгө оруулалт нь тодорхой болсон төслийг төр нь дэмжиж, газрыг нь олгодог болчихвол ядаж л улс өч, төчнөөн газраа залилуулахгүй, холбооны удирдлагуудын нэр хүнд унаж, спорт сонирхогчид хохирохгүй юм.  

Нийгмийн хариуцлага хэмээх ойлголтыг шинэ түвшинд авчирлаа

Манай компаниуд нэг үеэ бодвол нийгмийн хариуцлагаа ухамсарладаг болсон. Гэхдээ П.Цагаан хэмээх эрхэм, түүний хамтрагчид үндэсний ААН-үүдийн нийгмийн хариуцлага хэмээх ойлголт, түүний цар хүрээг цоо шинэ түвшинд гаргалаа. “Жижиг компаниуд ажлын байр бий болгодог, том компаниуд хөгжил дэвшлийг бий болгодог” гэж үг бий. Үндэсний ААН-үүд нийгмийн хариуцлагаа хэрэгжүүлэхдээ улсынхаа хөгжлийг урагшлуулах, Монголдоо цоо шинэ техник, технологи оруулж ирэх чиглэлд ажиллах ёстой гэдгийг Мөсөн өргөө бүтсэн түүх бидэнд харууллаа.

Үүнд компаниудын эв нэгдэл, түншлэл чухал. “Ачит Ихт”, МАК, UPC компани дангаараа байсан бол Монголд огт байгаагүй дэлхийн дэвшилтэт технологийг нутагшуулж, мөсөн өргөө сүндэрлүүлж чадахгүй байсан нь лавтай. Тэгэхээр Мөсөн өргөө “Степпе арена” төсөл хэрэгжих үйл явц тэр чигээрээ анхдагч бөгөөд цаашдаа их олон зүг чиг гаргасан түүхэн ач холбогдолтой болжээ.

Хувийн хэвшлийн давуу талыг төрд ойлгуулав  

“Степпе Арена” төсөл 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 14-нд шаваа тавьснаас хойш үндэсний бүтээн байгуулагч дөрвөн том компани, 95 туслан гүйцэтгэгч, гадаадын зургаан компани, 1600 барилгачин, инженер, техникийн ажилтны хамтын хичээл зүтгэлээр 2 жил таван сарын хугацаанд боссон. Тэгвэл Мөсөн өргөөтэй мөр зэрэгцэн орших олимпын зэрэглэлийн буюу 50 м-ийн бассейн бүхий усан спортын цогцолбор түүнээс ч өмнө эхэлсэн мөртлөө одоо болтол ашиглалтад ороогүй байх нь “Төр муу менежер” гэдэг үгийг эрхгүй сануулна. Нийслэлийн Засаг дарга Д.Сумьяабазар хувийн хэвшлийн давуу талыг хүлээн зөвшөөрч, “Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хэлбэрийг цаашид бүх талаар дэмжиж ажиллана” хэмээн мэдэгдсэн юм.

Өвлийн спорт хөгжих эхлэл тавигдлаа

 Монгол Улс “Исбрук 1964” өвлийн олимпод анх тамирчдаа оролцуулснаас хойш 55 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Энэ хооронд чадалтай, авьяаслаг олон тамирчин төрөн гарсан ч тогтмол бэлтгэл сургуулилт хийх боломжгүй, өөрөөр хэлбэл өвлийн спортын битүү дээвэртэй ордон байгаагүй учир өвлийн спорт сул хөгжсөн улсын тоонд явж ирсэн нь үнэн. Тэгвэл “Степпе арена” баригдсанаар тамирчид жилийн дөрвөн улиралд бэлтгэл хийж, тив дэлхийн дэвжээнд амжилтаа ахиулах нь гарцаагүй болж байна.

“Милан Кортина Д Ампеццо 2026”, тэрний дараагийн олимпоос бидний хүсэн хүлээсэн үр дүн гарч, монголчууд бид өвлийн спортын наадмын медальтнуудаа өлгийдөн авна гэдэгт эргэлзэхгүй байна.     

Спортын маркетингийн шинэ загвар орж ирж байна

Мөсөн өргөө “Степпе арена”-гийн менежментийг хариуцан ажиллах “Степпелинк холдинг” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ц.Мөнхтүвшин ордны өдөр тутмын үйл ажиллагааг зохион байгуулахдаа орчин үеийн дэвшилтэт технологийг байж болох хамгийн дээд түвшинд ашиглаж, дэлхийн түвшинд хүрсэн үйлчилгээ үзүүлэхийг зорьж байгаагаа  илэрхийлсэн. Тухайлбал автомашин орж гарах, спорт, урлагийн арга хэмжээний тасалбар борлуулалт, түгээлт, техник, тоног төхөөрөмжийн ашиглалт зэрэг үйл ажиллагааны үе шат бүрт ажлын байрыг хэмнэж, 40-50 хүний хийх ажлыг 4-5 хүн хийх хэмжээнд аваачихаар зорьж байгаа юм билээ. Ажлын байрыг хэмнэнэ гэдэг үйлчилгээгээ хэрэглэгчдэд илүү хямд санал болгох боломж гарна гэсэн үг. Ер нь манай спортын салбарт аливаа байгууллага нь тэмцээн уралдаан зохиож спорт хөгжүүлэх гэхээсээ илүү олон хүнийг ажлын байраар хангаж цалин өгөх агуулга хавтгай бий. Энэ байдлыг өөрчлөх орчин үеийн менежментийн зөв шийдлийг оруулж ирснээрээ “Степпелинк холдинг” компанийн залуус Монголын спортын байгууллагуудын бүтэц тогтолцоонд  цаашид маш том түүхэн өөрчлөлт авчрах ажлыг эхлүүлжээ.  

Эв нэгдлийн мэдрэмжийг сэрээв

Монголд нийгмийн анги давхаргын ялгаа жил ирэх бүр ихсэж, өөрсөндөө улстөрч, олигархи бүлэглэл, ард түмэн гэсэн төлөөний нэр өгчихөөд бие, биенээ үзэн яддаг явдал хавтгайрсан. Хүн гэдэг ижилсэл, адилслаа умартах шахсан. Тэгвэл эцсийн эцэст монгол хүн бүрийн дотор “Монголын ирээдүй” гэсэн эрх ашиг байдаг, түүний төлөө бүгд нэгдэх учиртай гэсэн агуулгыг Мөсөн өргөөний нээлтээс олж харлаа. Нэг нэгнээ “30 гэр бүл” гэж цоллож, хонь, чоно болж явсан У.Хүрэлсүх, Б.Нямтайшир нар нэг нь нийгмийн хариуцлага хэрэгжүүлсэн, нөгөө нь тэр үйлсийг нь зохих ёсоор үнэлж хүлээн зөвшөөрсөн хүмүүсийн хувиар нэгэн эгнээнд зэрэгцэн зогсож байх юм.

Төсөл санаачлагч П.Цагааны талаар энд бас онцгойлон дурдах ёстой. Аавынхаа, өөрийнхөө, үе, үеийн тамирчид, монголчуудынхаа хүсэл мөрөөдлийг биелүүлэхийн төлөө бүхнээ зориулан зүтгэсэн эрхэм нэгэн үе хүндээр өвдөж, бараг л үхээд сэхсэн гэдэг. Магадгүй энэ явдал түүнд хүний амьдралд юу чухал, юу чухал биш вэ гэдгийг эргэцүүлэх шалтгаан өгсөн болов уу гэж бодно. “Та Монголын үе, үеийн тамирчин, дасгалжуулагчдын мөрөөдлийг биелүүлж өглөө, танд баярлалаа” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад хариулж байхдаа тэсэлгүй нулимс унагасан нь энэ өдрийн уянга, догдлолыг улам ч нэмсэн билээ.     

Монголчууд бүгд л хүсэл мөрөөдөлтэй, түүнийгээ биелүүлэхийн төлөө зүтгэдэг. Тэгвэл одоо мөрөөдлөө биелүүлэхийн тулд хамтардаг, зөв зүйл дээр нэгддэг, улс орны хөгжил, ирээдүй хойчдоо ашиг авчрах асуудалд хамтарч чаддаг гэдгээ харууллаа. Аргаа нэгэнт мэдээд авсан байхад цаашдаа болно доо. Миний л хувьд Мөсөн өргөөний нээлтээс мэдэрсэн хамгийн нандин мэдрэмж энэ байлаа.